Wiskundige Simon Stevin kwam in 1585 in zijn boekje De Thiende met een revolutionair idee: wat als we breuken nu eens als ‘komma-getallen’ gaan schrijven – 2,25 in plaats van 2¼, dus. Die doorbraak maakte niet alleen het rekenen makkelijker, maar ook de handel.
Stel eens dat u voor uw lunch twee broodjes koopt. Het ene kost 2,25 euro en het andere 3,50 euro. Wat hebt u dan uitgegeven? Dit is geen strikvraag – het antwoord is eenvoudig te berekenen: 5,75 euro. De persoon die ervoor zorgde dat dat zo gemakkelijk gaat, was wiskundige Simon Stevin. Hij introduceerde in 1585 de zogeheten ‘tiendelige breuk’, oftewel: het komma-getal. Daardoor hoefde je voor bovenstaande berekening niet langer de som 2¼ + 3½ = 5¾ op te lossen, maar het veel gemakkelijkere 2,25 + 3,50 = 5,75.
Basisschool
Het idee van Stevin zorgde ervoor dat het werken met breuken in een klap een stuk gemakkelijker ging. Dat veroorzaakte een doorbraak in de handel, techniek en stedenbouw. Het komma-getal maakte ook nog eens sommige rekenmethoden die we nu op de basisschool leren voor het eerst mogelijk, waaronder de staartdeling. Het boekje van Stevin waarin hij zijn revolutionaire idee uit de doeken deed, heette De Thiende. Het werd in Leiden gedrukt door Christoffel Plantijn, die rond die tijd de drukker van de Leidse universiteit was.
Praktisch
Hoewel Stevin in Leiden wiskunde studeerde, was zijn interesse vermoedelijk meer praktisch dan theoretisch van aard. Stevin werd in 1548 in het Belgische Brugge geboren en bleek al snel rekenkundig begaafd. Na enkele jaren te hebben gewerkt als boekhouder in Antwerpen, verhuisde Stevin in 1581 naar Leiden voor een studie wiskunde. Tijdens die studie ging hij druk aan de slag met praktische zaken als het publiceren van rentetafels, het maken van betere watermolens en de constructie van een zeilwagen.
Op de universiteit raakte Stevin bevriend met medestudent Prins Maurits, de zoon van Willem van Oranje. Op verzoek van de prins startte Stevin in Leiden een ingenieursopleiding. Op veel van de terreinen die daarin werden onderwezen verwierf Stevin octrooien. Hij kwam ook tot nieuwe inzichten over de precieze werking van waterdruk, van groot belang voor de scheepsbouw.
Copernicus
Stevin was waarschijnlijk de eerste die brak met de tot dan toe heersende traditionele, uitsluitend theoretische opvattingen van de filosoof Aristoteles. Hij verdedigde het belang van experimenten in daad en geschrift en hechtte veel waarde aan de koppeling van experiment en theorie.
Daarnaast was Stevin, mogelijk mede dankzij zijn voorliefde voor experimenten, een groot verdediger van Copernicus en zijn opvatting dat de aarde rond de zon draait. Die opvatting werd immers gestaafd door experimenten en waarnemingen. Ook verklaarde Stevin het verschijnsel eb en vloed als het gevolg van de aantrekkingskracht van de maan. Tegenwoordig beschouwen wij die verklaring als de juiste. Stevin wilde tot slot ook de wetenschap in de Nederlandse taal bevorderen. Hij is dan ook de uitvinder van woorden zoals ‘wiskunde’ en ‘scheikunde’.
In 1620 overleed Stevin, waarschijnlijk in Den Haag waar hij toen woonde. Niemand heeft ooit kunnen vaststellen waar zijn graf precies was.
